Bệnh Marek ở gà là một loại bệnh truyền nhiễm khá nguy hiểm và có tốc độ lây lan nhanh, có thể gây thiệt hại nặng nề về kinh tế cho các hộ chăn nuôi nếu không nhận biết và điều trị kịp thời. Đàn gà bị nhiễm bệnh thường để lại các hậu quả như: tỉ lệ chết cao, gà tăng trưởng chậm, chất lượng quầy thịt kém, đàn gà hậu bị phát triển không đồng đều, tỉ lệ đẻ kém, trứng có phôi và tỉ lệ ấp nở thấp, chi phí thức ăn và thú y tăng rất cao, áp lực môi trường bệnh Marek trong trại trở nên khó xử lý. Tính chất nguy hiểm của bệnh còn thể hiện ở chỗ là sau khi xâm nhập vào cơ thể gà, thì virus này mãi tồn tại trong cơ thể gà (nguồn lây bệnh) và hiện nay chúng ta vẫn chưa có được thuốc để điều trị căn bệnh này. Do vậy, việc nhận biết căn bệnh và các biện pháp phòng chống là vô cùng quan trọng. Hiểu được điều đó, ở bài viết này, Mebipha sẽ cung cấp tới bà con chăn nuôi một số cách nhận biết và phòng bệnh Marek ở gà nhanh chóng, hiệu quả.
Bệnh Marek là gì và nguyên nhân gây bệnh
Bệnh Marek ở gà (còn được gọi là teo chân gà hay ung thư gà) do virus Herpes type B gây ra, hiện nay có 3 serotype:
- Serotype 1: Những chủng tạo khối u, có độc lực cao.
- Serotype 2: Những chủng không gây khối u.
- Serotype 3: Những chủng có độc lực thấp, không gây bệnh, chủ yếu nhiễm trên gà tây. Thường được sử dụng làm vaccine.
Bệnh có đặc điểm là sự tăng sinh cao độ tế bào lympo dưới hình thức khối u ở tổ chức thần kinh ngoại biên, các cơ quan nội tạng, da và cơ làm xuất hiện các triệu chứng rối loạn vận động và bại liệt.
Bệnh Marek gà có tốc độ lây lan nhanh, mạnh với tỷ lệ mắc bệnh từ 10 – 60% vì virus có trong các nang lông. Đồng thời, tỷ lệ chết có thể lên tới 100%.
Con đường lây truyền bệnh Marek ở gà có thể qua không khí vì virus có thể tồn tại nhiều tháng trong môi trường ở nhiệt độ 20-250C. Khi xâm nhập vào đàn, virus có khả năng lây lan nhanh giữa những con gà được tiêm phòng, khi đó gà nhiễm bệnh tiếp tục mang trùng và là nguồn lây bệnh trong thời gian dài.
Một con đường lây truyền bệnh Marek ở gà khác đó là lây trực tiếp từ gà ốm sang gà khoẻ bằng đường hô hấp, tiêu hóa và lây gián tiếp qua thức ăn, nước uống, dụng cụ chăn nuôi và cơ sở ấp trứng có chứa mầm bệnh.
Bệnh Marek gà không lây truyền qua phôi.
Triệu chứng
Bệnh Marek khi tiến triển trên cơ thể của gà thì triệu chứng xuất hiện ở 2 thể là cấp tính và mãn tính.
– Thể cấp tính: Phát hiện chủ yếu ở gà từ 4-8 tuần tuổi với triệu chứng điển hình, ngoài hiện tượng chết đột ngột. Ở thể này tỷ lệ chết rất cao từ 20-30% với triệu chứng thường là ủ rũ và gầy yếu trước khi chết. Gà thường bỏ ăn, ỉa phân lỏng và giảm tỷ lệ đẻ, bại liệt, đi lại khó khăn, sã cánh một bên do viêm dây thần kinh vận động.
– Thể mãn tính: thường gặp ở gà trong giai đoạn 4-8 tháng tuổi. Được chia là hai thể nhỏ nữa là thể thần kinh và thể mắt.
+ Thể thần kinh: gà bệnh đi lại khó khăn, liệt nhẹ rồi dần dần bại liệt hoàn toàn. Đuôi gà có thể bị rủ xuống hoặc lệnh sang một bên. Cánh sã xuống một bên hoặc cả hai bên.
+ Thể viêm mắt: Trong nhiều ổ dịch, gà thường viêm mắt. Bệnh bắt đầu bằng hiện tượng viêm mắt nhẹ. Gà tỏ ra rất mẫn cảm với ánh sáng, chảy nước mắt trong. Dần dần viêm màng tiếp hợp rồi viêm mống mắt. Mủ trắng đóng đầy khoé mắt, không mổ trúng thức ăn, khả năng nhìn kém dần và cuối cùng có thể bị mù.
Bệnh tích trên gà
Trường hợp gà chết do nhiễm bệnh Marek thường, xác gà gầy mòn và một chân đưa về phía trước, một chân về phía sau.
– Thể cấp tính: Quan sát từ ngoài vào trong chúng ta nhận thấy da gà sần sùi, lỗ chân lông nở to và dày lên từng cục. Tiếp đến là các khối u ở nội tạng như: phổi, gan, lách, thận, buồng trứng, dịch hoàn…
Thể u lan tràn: U thường có ở gan, túi fabricius, lách, thận, phổi, buồng trứng, dịch hoàn … gan, lách sưng to hơn nhiều lần so với bình thường, nhạt màu và bở.
Thể u hạt: Khối u ở thể hạt làm mặt gan sần sùi với nhiều nốt to nhỏ với kích thước khác nhau màu trắng xám. Trường hợp khối u phát hiện ở đường tiêu hóa như dạ dày tuyến, thành ruột, sẽ làm tổ chức này dày lên. U ở cơ làm tổ chức cơ phồng to, mặt cắt khối u màu trắng xám do thâm nhiễm bạch cầu.
– Thể mãn tính: bệnh tích chủ yếu là hiện tượng viêm tăng sinh các dây thần kinh ngoại vi. Dây thần kinh hông, thần kinh cánh bị sưng to, có khi to hơn 4 – 5 lần so với bình thường và có thể bị phù thũng. Ngoài bệnh ở tổ chức thần kinh còn một số bệnh tích khác như các cơ bị teo, mắt mù, con ngươi biến dạng.
Trị bệnh Marek
Bệnh Marek ở gà không có thuốc đặc trị.
Khi có bệnh xảy ra:
– Giám sát phát hiện sớm.
– Tăng cường sức đề kháng, trợ sức cho những con khỏe bằng vitamin C, chất điện giải.
– Cách ly đàn mắc bệnh, không được vận chuyển gà trong đàn nhiễm bệnh ra ngoài.
– Tiêu huỷ toàn bộ đàn mắc bệnh (bằng cách đốt, sau đó chôn giống như đối với bệnh cúm gia cầm), đồng thời xử lý các chất tồn dư (phân, rác vv..).
– Vệ sinh tiêu độc khử trùng chuồng trại định kỳ 1 – 2 lần/1 tuần, phun thuốc sát trùng MEBI-IODINE
– Không nhập gà giống về nuôi trong thời gian xử lý đàn gà bệnh.
– Để trống chuồng ít nhất 6 tháng.
Phòng bệnh khi chưa có dịch
Tiêm vaccine phòng bệnh Marek ở gà cho gà con 1 ngày tuổi.
Quản lý đàn gà tốt, nuôi theo nguyên tắc “cùng vào cùng ra” và bảo đảm gà nuôi ở mật độ hợp lý.
Thực hiện nghiêm ngặt các biện pháp vệ sinh phòng bệnh thú y, chăm sóc nuôi dưỡng để ngăn chặn bệnh Marek lây lan trong khu chuồng nuôi. Hàng ngày quét, nhặt thu dọn lông và đốt hết lông vì virus tồn tại lâu trong chân lông.
Phun khử trùng, tiêu độc chuồng trại bằng MEBI-IODINE định kỳ mỗi tuần 1 lần.
Tiêm vaccine định kỳ giúp đàn gà tạo ra được miễn dịch chống lại mầm bệnh.
Cung cấp đầy đủ dinh dưỡng, một số loại vitamin, chất điện giải giúp gà chống chịu lại với các yếu tố gây bệnh.
Mong những thông tin về căn bệnh Marek phía trên có thể giúp cho bà con chăn nuôi hiểu hơn về bệnh và chủ động phòng tránh. Chúc bà con chăn nuôi gặt hái được nhiều thành công trong chăn nuôi.
Tham khảo thêm tại www.mebipha.com và hotline 0948 810 808.
Bộ phận nghiên cứu phát triển.
Công ty TNHH SX TM Mebipha.
